Yırcı Elvira Sarıhalil çoq yıllar devamında eski halq yırlarını tedqiq ete. O Harkov konservatoriyasını klassik vokal sınıfını bitirdi, konservatoriyanı bitirgeninen o Qırımğa qayttı.
Elvira bu soñki yıllar içinde, seniñ icadiy yoluñda nasıl deñişmeler oldı ?
- Şimdi men vokal derslerini berem. Mana meraqlı talebelerniñ inkaşafını ve icadiy deñişmelerini taqip etmege. Gastroler ve kontsertler pek az oldı, amma tuvğan folklornı ögrenmege niayet vaqıt tapıldı.
Men, ve Rasim Ramazanov biz beraberlikte "Sarykhalil & Ramazan project" "Conversation"adlı albomını çıqardıq. Yırlar içün sözlerni Mayye Safet ve Gülnara Memetova yazdılar, muzıkası Rasimni ve meni. Albomda bir qaç halq yırı bar. Ciltı dizaynı boyunca ressam Sakine Bayri çalışıtı. Diskte Den Kürfirst ( o ud, perkussiya ve davulda çaldı) ve bas - gitaraci Endrü Arntautov. Ses boyunca, mastering Anatoliy Soroka yaptı. Yırlarnıñ qayd etilmesi Kiyevde Guta Records studiyasında keçti. Albom boyunca büyük professionalar çalıştılar olar biler nasıl ve ne yapmağa.
Sen pianocı ve bestekâr Rasim Ramazanovnen çalışasıñ. Nasıl, tanış oldıñız, muzıkada nasıl kompromiss tapasıñız ?
-Rasim ayta, o pek çoq vaqıt öz yırı içün icracını qıdırğan edi ve birde bir kontserte meni eşitti. Ve menim sesim içün yırını yazmağa teklif etti. Böyle etip - "Conversation" adlı leyha peyda oldı. Biz ekimiz konservatorâ mezunlarımız, amma buna baqmadan biz pek - farqlımız. Rasim - simfonaci, men daa çoq etno caz yırlayım. Biz pek mürrekkep ve talapkâr insanlarmız. Bu leyha kerçekleşmege kerek edi, şunıñ içün bizde er şey oldı.
Sen özün bestekâr olaraq özüñni sınap baqtıñmı ?
- İlhamım kelgeninen muzıka da kele. Nağmelerni men qaramalarda saqlayım. Olar cenüb tarafatan, men kibi, sözsiz. Muzıkadan tış, men rus tilinde abstrakt yırlarını yazam."Qave-Bluz" ve "Furtunam" menim nağmelerime metinlerini Mayye hanım yazdı. Üç yıl evel onıñ "Kiuş yüzüm" şiirine men muzıkanı yazdım. Bizim Rasim ile albomızda "Alo" yırını biz beraber Mayye Safetniñ şiirine yazdıq.
Seniñ fikirine köre, bu yıllar içinde qırımtatar muzıkası nasıl deñişti?
- Qırımtatar muzıkası pek yavaş deñişe. Bizim semetdeşelrimiz eski nağmelerge pek bağlılar, yañı yöneleşlerge büyük bir saqınlıqnen davranalar.
Yañı muzıka pek farqlı, amma ep bir qırımtatar muzıkası olaraq qala, çünki bu muzıkanı qırımtatarlar çalalar. O daa çoq keyfiyetli ve zemaneviy. Bütün dünya boyunca bir çoq yönelişler bar. Ve biz ise vakuumda yaşamaymız!
Amma bizde genç taqımlarımız pek az- cazbend, rok gruppalar. Elbette, olar peyda olalar, amma qısqa müdet içinde ğayıp olalar. Pek siyrek qırımtatar klassik ve simfonik kontsertleri keçirile. Amma toy taqımları çoqlaşa. Şunıñ içün toy muzıkası inkişaf ete amma nasıl yöneleşinde bunı bilmeyim. Bugünki künde toylarda eski halq aletleri pek az qulanıla. Bundan da ğayrı folklor mektebeleri yoq, qayerde dare, saz, kemançede ögrenmek mümkün. Taaciplendiricisi şu ki, muzıkağa oquğan studentler pek az kontsertlerge qatnaylar . Kontsertlerge barmağa kerek, internet canılı muzıkanı yerini alamaz.
Men de eski nağmelerini pek sevem. Bu diger energiya ve bizim hatıramız. Bizim ananeviy muzıkanı ürmet etmege, ögrenmege kerek ve yañı yöneleşlerini uydurmağa kerek. Men yahşlıqqa ve deñişmelerge inanam!
Sen Meydan FM yarışında ğalebeni elde etken ediñ. Bu yarış ve yır aqında ne ayta bilesiñ. Bu ğalebe seniñ icadiy yoluña nasıl yer ala ?
-Bu güzel tuvah yırı "Geceler, uzun, geceler". Bu yırnen men Meydan FM yarışında ğalebeni elde etkeb edim ve bu yır klipke çevirildi. Rejissör ve operator Ahmed-Ernest Sarihalil, Zera Kürbedinova. Klipte baş rolni qırımtatar teatirniñ aktrisası Niyara Yunusova icra etti.
Emiyetlisi şu ki, ğalebeni bizge jüriden ğayrı adiy insanlar berdiler. Men er şeyge azır oldım ve böyle teşündim: ya da ğalebe elde eterim a da aksine yutquzarım. Men çoq memnünim insanlar ale daha bu adiseni hatırlaylar ve meni taqdirleyler. Amma endi 4 yıl keçti. Klipni insanlar pek begendiler ve bu yır bugünki künde pek aktual.
Sen kontsertlerinen Ukrainağa kelesin. Bunıñ aqında tafsilâtlı aytıp olursıñmı ?
-Ukrainada men festivalerde, halqara leyhalarda ve çeşit çalğıcılar ile çalışam. İcad içün maña Qırımda yer az. Teşkilâtçılar meni qırımtatar medeniyetini taqdim etmege davet eteler ve çeşit medeniyetlerni birleştirmege tırışalar. Men böyle sintezlerni sevem. Men Ukrainada yırlamağa sevem, çünki anda pek çoq kreativ insanlar bar.
Sende pek özgün icra üslübiñ bar. Sen halq yırlarını icra etkeniñde nege daa çoq esaslanasın ?
- Men özüm añlap olmayım, folklornı icra etkende ne menen ola. Ğaliba bu genetik afızam. Eski halq yırlarını icra etkende men transqa kire edim ve sanadan yıqılayazğan edim.
Seniñ hayat qaydeleriñ nege esaslana ?
Men qaydelersiz yaşayım. Menim içün eñ esası yapqan işimni sevmek. Ben insalarğa pek bağlanmayım. Amma men insanlar ile güzel munasebetlerde olmağa begenem, sevem bağışlamağa ve hediyeler almağa . Men içün, eñ esası, bu yırlamaqtır, ve men yırlayım!